Tin tức

Mức độ ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khỏe con người như thế nào?

Trên khắp hành tinh, vấn đề ô nhiễm không khí ngày càng trở nên đáng lo ngại khi ảnh hưởng đến sức khỏe con người một cách trầm trọng. Không khí ô nhiễm chứa các hạt bụi, khí độc hại và các chất gây ô nhiễm khác đã và đang gây ra những tác động không lường trước đến sức khỏe của cả những người trưởng thành, trẻ em, và người cao tuổi. Trong bối cảnh này, việc hiểu rõ về mức độ ô nhiễm không khí và cách nó ảnh hưởng đến sức khỏe con người là vô cùng cần thiết. Hãy cùng Hukaki nhìn vào những tác động không ngờ của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe con người.

Mức độ ô nhiễm không khí là gì?

Mức độ ô nhiễm không khí là mức độ mà các chất ô nhiễm trong không khí tồn tại vượt quá ngưỡng cho phép, gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người, môi trường và các hệ sinh thái.

Mức độ ô nhiễm không khí được đánh giá dựa trên nồng độ các chất gây ô nhiễm trong không khí.

Có nhiều cách đo mức độ ô nhiễm không khí:

• Chỉ số chất lượng không khí (AQI): Là một hệ thống đo lường đơn giản hóa mức độ ô nhiễm không khí, cho biết không khí xung quanh ta là sạch hay ô nhiễm, ô nhiễm đến mức độ nào. AQI được tính toán dựa trên nồng độ của các chất ô nhiễm chính như bụi mịn (PM2.5, PM10), ozone (O3), carbon monoxide (CO), nitrogen dioxide (NO2), sulfur dioxide (SO2).
• Nồng độ bụi mịn (PM2.5, PM10): Bụi mịn là những hạt bụi li ti có kích thước nhỏ hơn 2.5 micromet (PM2.5) và 10 micromet (PM10). Bụi mịn có thể xâm nhập sâu vào phổi và hệ thống tim mạch, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
• Nồng độ các chất ô nhiễm khác: Ngoài bụi mịn, còn có nhiều chất ô nhiễm khác trong không khí như ozone, carbon monoxide, nitrogen dioxide, sulfur dioxide,... Mỗi chất ô nhiễm đều có những tác động riêng đến sức khỏe con người và môi trường.

Thực trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam

Ô nhiễm không khí đang trở thành một vấn đề nhức nhối tại Việt Nam, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người và môi trường. Theo báo cáo của Tổng cục Môi trường, năm 2022, Việt Nam có 58% số ngày trong năm có chất lượng không khí ở mức xấu và nguy hại cho sức khỏe.

Thực trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam.

Kiểm tra mức độ ô nhiễm không khí 

Tại Việt Nam, có nhiều cách để kiểm tra mức độ ô nhiễm không khí:

Sử dụng các website và ứng dụng theo dõi chất lượng không khí

• Website của Tổng cục Môi trường: https://www.iqair.com/vi/vietnam
• Website của Trung tâm Quan trắc Môi trường Quốc gia: [đã xoá URL không hợp lệ]
• Ứng dụng AirVisual: https://www.iqair.com/us/air-quality-monitors/air-quality-app
• Ứng dụng IQAir: https://www.iqair.com/

Sử dụng các máy đo chất lượng không khí

• Có thể mua máy đo chất lượng không khí tại các cửa hàng điện máy hoặc trực tuyến.
• Giá cả máy đo chất lượng không khí dao động từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng.
• Nên chọn mua máy đo chất lượng không khí của các thương hiệu uy tín, có chứng chỉ kiểm định.

Theo dõi thông tin từ các cơ quan chức năng

• Tổng cục Môi trường thường xuyên cập nhật thông tin về chất lượng không khí trên website và các phương tiện truyền thông.
• Người dân có thể theo dõi thông tin này để biết được chất lượng không khí tại khu vực mình sinh sống.

Các mức độ ô nhiễm không khí

• Cấp 1: Chất lượng không khí tốt.
• Cấp 2: Chất lượng không khí tốt nhưng có thể gây ảnh hưởng đến một số nhóm người nhạy cảm như trẻ em, người già, người có bệnh lý nền.
• Cấp 3: Chất lượng không khí trung bình, có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân.
• Cấp 4: Chất lượng không khí kém, có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người dân.
• Cấp 5: Chất lượng không khí rất kém, nguy hại cho sức khỏe của người dân.
• Cấp 6: Chất lượng không khí cực kỳ nguy hại, có thể gây ra tử vong.

Các mức độ ô nhiễm không khí phản ánh sự đa dạng của chất lượng không khí từ sạch đến ô nhiễm.

Nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí

Ô nhiễm không khí là vấn đề môi trường nhức nhối hiện nay, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người và hệ sinh thái. Nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí có thể kể đến như sau:

Hoạt động công nghiệp

• Khí thải từ các nhà máy, khu công nghiệp là nguồn phát thải chính của các chất ô nhiễm như bụi mịn (PM2.5, PM10), nitrogen dioxide (NO2), sulfur dioxide (SO2), carbon monoxide (CO),...
• Quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ, khí đốt để sản xuất điện, nhiệt, và vận hành máy móc cũng góp phần gia tăng lượng khí thải độc hại vào bầu khí quyển.
• Việc thiếu kiểm soát khí thải, sử dụng công nghệ sản xuất lạc hậu, và xử lý chất thải không hiệu quả là những yếu tố khiến ô nhiễm không khí từ hoạt động công nghiệp trở nên nghiêm trọng.

Giao thông vận tải

• Khí thải từ xe máy, ô tô, máy bay là nguồn phát thải chính của các chất ô nhiễm như bụi mịn (PM2.5, PM10), nitrogen dioxide (NO2), carbon monoxide (CO),...
• Nhu cầu sử dụng phương tiện giao thông cá nhân ngày càng tăng, đặc biệt là tại các thành phố lớn, dẫn đến mật độ giao thông cao, ùn tắc và gia tăng lượng khí thải.
• Việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch cho các phương tiện giao thông, cùng với chất lượng nhiên liệu chưa đảm bảo, góp phần đáng kể vào tình trạng ô nhiễm không khí.

Nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí.

Nông nghiệp

• Hoạt động đốt rơm rạ sau thu hoạch, sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu trong nông nghiệp là nguồn phát thải chính của các chất ô nhiễm như methane (CH4), nitrogen dioxide (NO2), ammonia (NH3),...
• Việc sử dụng máy móc, thiết bị trong sản xuất nông nghiệp cũng góp phần gia tăng lượng khí thải bụi mịn và carbon monoxide (CO).
• Các hoạt động chăn nuôi gia súc, gia cầm cũng thải ra lượng lớn khí methane (CH4), góp phần làm gia tăng hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu.

Hoạt động sinh hoạt

• Khói bụi từ việc đun nấu bằng than củi, rác thải sinh hoạt là nguồn phát thải chính của các chất ô nhiễm như bụi mịn (PM2.5, PM10), sulfur dioxide (SO2), carbon monoxide (CO),...
• Việc sử dụng các thiết bị điện tử, đồ dùng gia dụng cũng tiêu thụ nhiều năng lượng, dẫn đến phát thải khí nhà kính và góp phần làm gia tăng ô nhiễm không khí.
• Thiếu ý thức bảo vệ môi trường, vứt rác bừa bãi, đốt rác thải sinh hoạt không đúng cách cũng là những nguyên nhân khiến cho tình trạng ô nhiễm không khí trở nên trầm trọng hơn.

Cháy rừng

• Khói bụi từ các vụ cháy rừng thải ra lượng lớn khí carbon dioxide (CO2), carbon monoxide (CO), bụi mịn (PM2.5, PM10),...
• Biến đổi khí hậu khiến cho tần suất và cường độ các vụ cháy rừng gia tăng, dẫn đến tình trạng ô nhiễm không khí do cháy rừng trở nên nghiêm trọng hơn.
• Cháy rừng còn ảnh hưởng đến hệ sinh thái, làm giảm đa dạng sinh học và góp phần làm gia tăng hiệu ứng nhà kính.

Ảnh hưởng của ô nhiễm không khí đến sức khỏe con người

Ô nhiễm không khí có ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe từ nhẹ đến nặng. Các hạt bụi, khói, khí ô nhiễm và các chất độc hại trong không khí có thể xâm nhập sâu vào hệ thống hô hấp của con người, gây ra các vấn đề như viêm phổi, hen suyễn, và đột quỵ.

Ô nhiễm không khí có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe.

Ngoài ra, ô nhiễm không khí cũng được liên kết với các vấn đề tim mạch như tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đau thắt ngực. Trẻ em, người già và những người có vấn đề sức khỏe tiền sử là nhóm dễ bị ảnh hưởng nhiều nhất. Các hậu quả của ô nhiễm không khí cũng kéo dài xa hơn, gây ra một loạt các vấn đề sức khỏe dài hạn như ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), và các vấn đề hô hấp khác.